Ontdek de geheimen van yoga nidra als je de onderstaande tabellen leest. Door de beoefening van yoga nidra maak je een reis door de verschillende lagen van je bewustzijn. Je komt tot een steeds diepere ontspanning, zuivert herinneringen en onbewuste emoties, bevrijdt jezelf van de wurggreep van het denken en ontdekt dat wat je altijd al was – tijdloos zuiver bewustzijn.
Yoga nidra is een meditatietechniek die rond 1950 door Satyananda is uitgevonden. Hij baseerde zich op oude tantristische technieken (nyasa). Die gaan over het visualiseren van de lichaamsdelen in combinatie met het opzeggen van mantra’s. Hedendaagse yogi gebruiken het protocol van Satyananda nog steeds. In de VS heeft de psycholoog en spiritueel leraar Richard Miller yoga nidra onder de aandacht van allerlei doelgroepen gebracht. Hij heeft het protocol uitgebreid met een aantal stappen (*). De tabellen hieronder onthullen de geheimen van yoga nidra.
Voorbereidende stappen
Als voorbereiding kies je voor een comfortabele houding, liggend of zittend. Zorg dat je een tijdje roerloos in die houding kunt verblijven. Maak het je dus zo gemakkelijk mogelijk, eventueel onder een deken, met een kussentje onder het hoofd of een doekje over de ogen. Daarna is je voornemen de belangrijkste stap. Het is een hartenwens voor je beoefening en je leven. Omdat je intentie aan het einde van de beoefening herhaald wordt dringt hij goed door tot je onderbewuste.
| Stap in de beoefening | Uitleg | Techniek | Resultaat |
| Voornemen (Sankalpa) | Formuleer een hartenwens voor gezondheid, heelheid of verlichting | Wees duidelijk en formuleer in de tegenwoordige tijd, als een voldongen feit in het huidige moment. | Je hartenwens geeft een positieve oriëntatie aan je leven. |
| Intentie voor deze oefensessie * | Bijvoorbeeld: neem je voor om aandachtig, wakker en alert te blijven | Luister en verwelkom alles wat gebeurt, zonder oordelen, zonder reageren zonder te onderdrukken. | De intentie geeft richting aan je oefensessie. |
| Toevluchtsoord * | Richt je aandacht op een ervaring van veiligheid, ontspanning en welzijn. | Een veilige plaats uit je herinnering | Je schept een veilige haven waar je tijdens je beoefening of in het dagelijks leven naar terug kunt keren om veiligheid en ontspanning te ervaren. |
Eerste drie lagen van het bewustzijn
Daarna begint de reis door je geest. Eerst door het fysieke lichaam, daarna met aandacht voor de energieën die het lichaam tot leven brengen. Er is een nauw verband tussen de adem en de levensenergie, vandaar het accent op het voelen van de adembeweging. Het oproepen van tegengestelde gevoelens en emoties is een hulpmiddel op de weg naar meer gelijkmoedigheid.
| Stap in de beoefening | Uitleg | Techniek | Resultaat |
| Annamaya kosha | Fysieke lichaam | Rotatie van het bewustzijn door de lichaamsdelen | Leer je lichaam echt te voelen in plaats van erover te denken. Je leert subtiele en grove lichaamssignalen beter te herkennen. Word je gewaar van een lichaam dat energieker, ruimer en transparanter aanvoelt dan je kunt bedenken. Het lichaam ontdoet zich hierdoor van spanningen. |
| Pranamaya kosha | Energie (adem) lichaam | De adem volgen, tellen of observeren in het linker- en rechterneusgat | Je ontwikkelt een gevoel voor het energielichaam dat in nauw verband staat met de adem. Je ontwikkelt de mogelijkheid tot concentratie. Word je gewaar van het verband tussen adem en emoties. Je komt tot een nog diepere ontspanning. Het energielichaam kan leeg en transparant aanvoelen en zich uitbreiden in de ruimte. |
| Manomaya kosha | Lichaam van sensorische indrukken, gevoelens en emoties | # Voelen van tegenstellingen (b.v. warm/koud, pijn/plezier). # Waarnemen van emoties op speciale plekken in het lichaam (b.v. veiligheid in het eerste chakra) | Leer zonder oordelen om te gaan met lichaamsgewaarwordingen en onverwerkte emoties en herinneringen. Je bent niet meer bang van negatieve emoties. Er komt meer zelfaanvaarding. Je oordeelt minder en wordt gelijkmoediger. Als je de tegenstellingen tegelijkertijd tracht te voelen vervalt het denken en word je getuige. |
Vier hogere bewustzijnslagen
Daarna komt het luisteren naar een imaginair verhaal zonder plot of het oproepen van beelden die als dia’s voor je geestesoog verschijnen. Dat leidt tot een zuivering van je gedachten en vaste veronderstellingen over de werkelijkheid. Het is mogelijk dat je hierdoor gelijkmoediger of zelfs gelukkiger wordt. Als je het vasthouden aan “ik – mij – mijn” kunt verzachten komt er ter zijner tijd een gevoel van vrede voorbij alle vrede.
| Stap in de beoefening | Uitleg | Techniek | Resultaat |
| Vijnanamaya kosha | Lichaam van gedachten en beelden | Beschouwen van je overtuigingen en hun tegenstellingen. # Oproepen van beelden en symbolen (b.v. zon, maan). De beelden kunnen persoonlijk zijn, betrekking hebben op familie of cultuur of archetypische symbolen zijn. # Luisteren naar verhalen zonder plot vol met zintuiglijke indrukken (bv. strandwandeling) # Beschouwen van kwaliteiten van het Zijn (bv. vrede, liefde) | De beelden en symbolen roepen diepliggende herinneringen op. Die worden gezuiverd door je niet-oordelende aandacht. Je wordt je bewust van de veranderlijkheid van gedachten, emoties en lichaamsgewaarwordingen. Je wordt minder beperkt door je ideeën over de werkelijkheid. Dan komt er ook meer ruimte voor vrede, stilte en geluk. |
| Anandamaya kosha | Lichaam van gelukzaligheid | Oproepen van vrede en gelukzaligheid door een herinnering aan een gelukkige gebeurtenis waarna de herinnering wordt losgelaten en de gelukzaligheid blijft. | Je wordt je bewust van een gelukzaligheid die los staat van je persoonlijke omstandigheden. |
| Asmitamaya kosha * | Lichaam van het “ik” | Je vraagt je af “wie ben ik?” en laat deze vraag resoneren in de hartstreek. | Realiseer je de beperkingen van het “ik” en stel je open voor de tijdloze getuige. Van de ziener, het geziene en het zien is er alleen maar het zien. “Ik, mij en mijn” zijn maar gedachten die aan de directe ervaring worden toegevoegd. |
| Sat-chit-ananda | Een ondenkbare vrede gekenmerkt door een staat van zijn, bewustzijn en gelukzaligheid | Voorbij alle technieken | Realisatie van zuiver bewustzijn, eenheidsbewustzijn. Je leeft vanuit een gevoel van mededogen en handelt zonder zelfbelang. |
Referenties
Bovenstaande tabel is vooral gebaseerd op het eerste artikel hieronder.
- Miller, Richard, Infinite Awakening: The Principles and Practice of Yoga Nidra, Anahata Press, 2001
- Miller, Richard, Yoga Nidra The Meditative Heart of Yoga, Sounds True, Boulder 2005.
- Miller, Richard, The Irest Program for Healing PTSD, New Harbinger, 2015.
- Miller, Richard, “Reflections of Peace”, Yoga Journal, November 2011, pp 84-98.
- Swami Satyananda Sarawati, Yoga Nidra, Bihar School of Yoga, Munger, 1998.
- Kijk ook eens naar: Yoga nidra – de ultieme ontspanning.